HIRSIZLIK SUÇU (TCK 141)
Hırsızlık suçunu kanunda ki tanımıyla belirtmek gerekirse zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimse hırsızlık suçunu işlemiş olacaktır. Hırsızlık suçu kanunda hem basit haliyle hem de nitelikli haliyle ele alınmıştır. TCK md.142’ de hırsızlık suçlarının nitelikli halleri tek tek ele alınmıştır. Bu konuyu aşağıda sırası gelince ele alacağız.
Hırsızlık suçu malvarlığı değerlerine karşı ve ekonomik bir çıkar elde etmek amacıyla işlenen suçlardandır. Bu kanun ile kişinin malına, mülkiyet hakkına bir koruma getirilmiştir. Anayasanın 35. maddesi ile güvence altına alınan mülkiyet hakkı korunmaktadır.
Hırsızlık Suçunun Unsur ve Şartları
- Suça konu olan mal, başkasına ait olmalıdır.
- Hırsızlık suçunun oluşabilmesi için öncelikle suça konu olan eşya taşınır mal olmalıdır. Başkasının zilyetliğinde olan taşınır malın rıza olmadan alınması gerekmektedir. Taşınmaz mallar hırsızlık suçunun konusuna girmemektedir.
- Malın mülkiyeti kendisine ait olmayıp ancak malı elinde bulunduran kişiden rızası dışında malın alınması halinde de hırsızlık suçu işlenmiş olacaktır.
- Hırsızlık suçu özel kastla işlenebilen bir suçtur. Yani fail bilerek ve isteyerek ancak hırsızlık suçunu işleyebilir. Dolayısıyla hırsızlık suçu taksirle işlenebilen bir suç değildir.
- Fail, hırsızlık suçunu işlemek amacıyla başka birisinin konutuna girdiği zaman fikri içtima hükümleri uygulanmayacaktır. Fail, hırsızlık, konut dokunulmazlığını ihlal ve mala zarar verme suçlarından ayrı ayrı cezalandırılacaktır.
- Hırsızlık suçları şikayete tabi suçlardan değildir. Yani re’ sen de tespit edilmesi durumunda fail hakkında soruşturma başlatılabilir. Şikayete tabi suçlardan olmadığı için mağdur şikayetinden vazgeçse de kamu davası re’ sen yürütülecektir.
- Basit hırsızlık suçu (TCK md.141) durumunda ise taraflar arasında uzlaştırma prosedürünün uygulanması gerekir. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında, öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, şayet uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir.
Basit Hırsızlık Suçu
Basit Hırsızlık suçunun cezası TCK 141’ e göre 1 ile 3 yıl arasındadır. Basit hırsızlık suçuna birkaç örnek verecek olursak;
· Plaj alanında bırakılan şemsiye, çanta, telefonun çalınması
· Park alanında bank üzerine koyduğunuz eşyalarınızın çalınması
· Yolda gezinmekte olan, mağdurdan cep telefonunu, arkadaşını arama bahanesiyle kaçması şeklinde oluşan hırsızlık vb…
Nitelikli Hırsızlık Suçu
Bir suçun nitelikli hallerinden bahsettiğimizde, o suçun cezasını artıran yahut azaltan yani kanunda temel tanımda verilen ceza süresini değiştiren hallerden bahsetmiş olmaktayız. Hırsızlık suçunun nitelikli halleri kanunda aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
- Kime ait olursa olsun, kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,
- Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,
- Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,
- Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,
- Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,
- Elektrik enerjisi hakkında,
İşlenmesi hâlinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun;
- Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,
- Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,
- Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,
- Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak suretiyle,
- Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,
- Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,
- Barınak yerlerinde, sürüde veya açık yerlerde bulunan büyük veya küçükbaş hayvan hakkında,
İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır. Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlali veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikayet aranmaz.
Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran veya Azaltan Nedenler
· Gece Vakti Hırsızlık: Hırsızlık suçu gece vakti işlenirse faile yukarıda anlattığımız şekilde verilen ceza yarı oranında arttırılır. Gece vaktinden anlaşılması gereken ise yine TCK 6. Maddedeki tanıma göre ‘’Gece vakti deyiminden; güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğmasından bir saat evvele kadar devam eden zaman süresi,’’ Yani fail, ister basit hırsızlık suçunu isterse nitelikli hırsızlık suçunu işlesin, suçu gece vakti işlediği takdirde belirlenen temel cezası yarı oranında arttırılır. (TCK m.143)
· Ortak Mülkiyetteki Mal ve Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağı Tahsil Amacıyla: Hırsızlık suçunun paydaş olunan veya üzerinde iştirak halinde mülkiyet ilişkisi bulunan mal üzerinde ortaklardan biri tarafından işlenmesi veya hukuki bir ilişkiye dayanan alacağı tahsil etmek amacıyla işlenmesi halinde fail 2 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Suçun bu halinin işlenmesi halinde soruşturma yapılması mağdurun şikayetine bağlıdır. (TCK m.144).
· Hırsızlık Suçunda Malın Değerinin Azlığı: Hırsızlık suçu konusu malın değeri az ise faile verilen cezada indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir (TCK m.145). Burada malın değerin azlığından anlaşılması gereken ise mahkeme suça konu olan değerin azlığını, suçun işleniş şekli ile olayın özelliğini dikkate alarak karar verecektir. Failin almış olduğu eşyanın az olduğunun bilincinde olup olmadığı değerlendirilecektir. Failin suç işlediği vakit, bulduğu kadarını mı almış olduğu, sadece gereksinimi kadar mı aldığı gibi tüm durumlar değerlendirilecektir.
Kullanma Hırsızlığı
Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde, şikayet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz. Ör; mağdurdan çalınan otomobil ile başka bir yerin soyulması durumunda bu hükümlerden faydalanılamayacaktır.
Hırsızlık Suçunda Zorunluluk hâli
Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak içinişlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir. Örneğin gece vakti bütün eczaneler kapalı ve ilaç bulamazsanız hastanız ölecek bu durumda bir eczaneden o ilacı almanız durumunda zorunluluk hali hükümleri devreye girebilecektir yada çok soğuk bir kış günü donmak üzereyken bahçede asılı olan montu almanız durumunda da bu hüküm devreye girebilecektir yahut açlıktan ölmek üzere olan bebeğine mama çalan kişide bu durumdan faydalanabilir.
Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık
Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı zarar giderilirse, sanığa etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi yapılması mümkündür (TCK m.168)
Hırsızlık suçu nedeniyle mağdurun uğradığı zarar soruşturma aşamasında, yani dava açılıncaya kadar giderilirse verilecek cezanın 2/3 oranına kadarı indirilir.Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı maddi zarar kovuşturma aşamasında, yani mahkemeye dava açıldıktan sonra giderilirse sanığa verilecek ceza 1/2oranında indirilir.
Hırsızlık Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Hırsızlık suçu bakımından görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme bakımından Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan yetki kuralları gereği, suçun işlendiği yer mahkemesi yetkili mahkeme olacaktır.
Hırsızlık Avukatı
Hırsızlık suçları niteliği itibariyle asliye cezalık suçlardan olması ve verilen cezaların yüksek olması nedeniyle muhakkak bir ceza avukatıyla birlikte savunmanızın yapılması lehinize olacaktır. Çalışacağınız hırsızlık davalarına bakan avukatın nerede olduğunun ya da suçun nerede işlendiğinin hiçbir önemi yoktur. Davanız Bakırköy, Çağlayan, Kartal, Ankara yada İzmir adliyesinde görülmesi fark yaratmamaktadır. Burada önemli olan kriter çalışacağınız avukatın etkin bir şekilde savunma yapmasıdır. Bu yüzden arama yaparken hırsızlık avukatı İstanbul, hırsızlık avukatı Bakırköy, hırsızlık avukatı Çağlayan, hırsızlık avukatı Kartal diye arama yapmanıza gerek yoktur.