Pert Kayıtlı Aracın Satışında, Araçta Bulanan Ayıbın Alıcıdan Gizlenmediğinin İspat Yükü Satıcıda Olduğu
Son dönemlerde özellikle ülkemizde teknolojinin gelişmesiyle ve araç satışlarında ortaya çıkan artışlardan kaynaklı olarak alıcı ve satıcı arasında çıkan bir takım sorunlar daha fazla hale gelmiş olmakla birlikte yaygınlaşmış durumdadır. Özellikle internet siteleri üzerinden gerçekleştirilen araç satışlarında, satılan aracın belirtilen özelliklere sahip olmaması ya da satıcı tarafından bir takım kusurunun ya da ayıbının gizlenmesi yahut alıcı tarafından beklenilen özelliklere sahip olmamasından kaynaklı çeşitli ihtilaflar ortaya çıkmakla beraber bu durumda gelişen durumlara karşılık gerek kanunlarımız gerekse yargıtayın bazı kararları ışığında satıcı ve alıcıya bir takım sorumluluk ve ödevler yüklenmektedir.
Bu kısa makalemizde de aşağıda belirtilen bir yargıtay kararında satıcı ve alıcı arasında araç satışından kaynaklı olarak yaşanan ihtilafın neticesinde satıcının sorumlu olduğu yönünde karar verilerek, alıcı lehine tazminata hükmetmiştir. İlgili Yargıtay kararına geçmeden alıcı ve satıcı ihtilaf yaşanmaması adına vereceğimiz birkaç madde şeklinde tavsiyemiz mevcuttur.
· Aracın kazalı olup olmadığının tespitini muhakkak bir ekspertiz tarafından etraflıca yaptırılmalıdır.
· Aracın hasar geçmişinin kontrolü yapılmalıdır.
· Aracın kilometre kontörlü hatta denetimi yapılmalıdır. Çünkü son dönemlerde araç kilometrelerinde hileli olarak işlemler mevcut olabilmektedir.
Yukarıda da maddeler halinde değindiğimiz üzere araç alım ve satımlarında bu prosedürlere uyulması son derece önem arz etmektedir. Çoğu zaman alıcı ve satıcı arasında çıkan uyuşmazlık konusu ayıplar gizli ayıp olup bu durum alıcı tarafından bilinmemektedir. Bu nedenle alacağı aracı gerekli denetimlerden geçirmelidir.Gerek açık ayıplarda gerek gizli ayıplarla ilgili Borçlar Kanunu 223.Maddesinde ne yapılması gerektiği belirtilmiştir. Anılan maddeye göre alıcı satılanın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır.Alıcı gözden geçirmeyi ve bildirim yapmayı ihmal ederse satılanı kabul etmiş sayılır. Adi bir muayene ile meydana çıkarılamayacak bir ayıp sonradan çıkarsa bunu da derhal satıcıya haber vermelidir.Aksi takdirde satılanı bu ayıplı hali ile kabul etmiş sayılır.
Araç alım, satımlarında çok ciddi paralar harcanmakta olup ortaya çıkabilecek ihtilaflarda, ihtilafın çözülmemesi, yargıya taşınması durumunda muhakkak uzman bir avukat eşliğinde yasal haklarınızı kullanmanızı ve avukatınız aracılığıyla lehinize olabilecek bütün delillerin toplanmasını tavsiye ederiz. Aksi takdirde hak kayıplarına neden olunabilir.
İşte tam olarak satıcı ve alıcı arasındaki bu durumu özetleyen ilgili Yargıtay kararı metni aşağıdaki gibidir;
Piyasa Göre Daha Ucuz Satılan Araç, Alıcının Araçtaki Ayıbı Bildiği Anlamına Gelmeyeceği, İspat Yükünün Satıcıda Olduğu, yönündeki karar,
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi
Esas: 2016/22567
Karar: 2019/4145
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
Davacı; davalıdan 11.03.2015 tarihinde bir araç satın aldığını, aracın sigorta ve kasko işlemlerini yaptırmak için başvurduğu sırada pert kayıtlı olduğunu öğrendiğini, davalının satış öncesinde bu konuda kendisine bilgi vermediğini, aracın pert kayıtlı olmasının gizli ayıp olarak değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerek, gizli ayıplı aracın iadesine ve 14.900,00 TL satış bedeli ile araç için yapmış olduğu 327.07 TL masraf dahil olmak üzere toplam ....227,07 TL’nin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın reddine, karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı ile davalı arasında 11.03.2015 tarihli ...... Noterliği’ nde yapılan satış sözleşmesi ile araç, davacının beyanından anlaşıldığı üzere 14.900,00 TL karşılığında davacıya satılmış ve aynı tarihte teslim edilmiştir. Davacı aracın pert kayıtlı olduğunun kendisinden gizlendiğini ileri sürerek aracın davalıya iadesi ile satış bedeli ve araç için yaptığı masrafların davalıdan tahsilini talep etmiştir. Mahkemece, davacının aracı rayiç değerinin yaklaşık 6.000,00 TL altında satın aldığı, aradaki bu farkın aracın ağır hasara uğramasından kaynaklanan değer kaybından kaynaklandığı ve davacının araçtaki ağır hasar durumunu bildiği veya bilebilecek durumda olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Dava konusu araç için 10.06.2000 tarihinde ağır hasara uğraması nedeniyle pert işlemi yapılmıştır. Davacı, davalıdan satın aldığı aracın daha önceden kaza yapmış pert araçlardan olduğunu, diğer bir anlatımla ayıplı olduğunu sigorta şirketine başvurduğunda öğrenmiştir. Borçlar Kanununun 223. maddesi hükmüne göre, alıcı satılanın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır. Alıcı gözden geçirmeyi ve bildirim yapmayı ihmal ederse satılanı kabul etmiş sayılır. Adi bir muayene ile meydana çıkarılamayacak bir ayıp sonradan çıkarsa bunu da derhal satıcıya haber vermelidir. Aksi takdirde satılanı bu ayıplı hali ile kabul etmiş sayılır. Davacı öğrendiği gizli ayıbı 12.03.2015 tarihli noterden düzenlenen ihtarname ile davalıya bildirmiştir. Davacı gizli ayıp nedeniyle derhal satıcılara ihbarda bulunmakla satılanı, yukarıda açıklanan kanun hükmü gereğince ayıplı haliyle kabul etmemiştir.
Mahkemece, alınan bilirkişi raporu doğrultusunda aracın piyasa değerinden düşük satın alınması nedeniyle davacının ayıbı bildiğine kanaat getirilmiş isede aracın piyasa değerinden düşük satın alınması davacının ayıbı bildiğine karine teşkil etmez. Dava konusu araçta bulanan ayıbın davacıdan gizlenmediğinin ispat yükü davalı taraftadır. Hal böyle olunca; mahkemece, açıklanan hususlar göz önünde tutularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, aksi düşüncelerle yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 28/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.